Άρθρο του π. Χρήστου Κατσούλη - Κυριακή των Αγίων Πάντων 2025
Στην τελευταία Κυριακή του Πεντηκοσταρίου η Εκκλησία εορτάζει τιμώντας και προβάλλοντας όλους τους αγίους , όσοι καρποφόρησαν με τον αγώνα τους μετά το '' Χριστός Ανέστη εκ νεκρών..''.
Πάλεψαν με τον'' άρχοντα του κόσμου τούτου..'', υπέφεραν οι περισσότεροι και μαρτύρησαν και η εκκλησία του Χριστού δια των Ιερών Πανορθοδόξων Συνόδων επιστέγασε την εκτίμηση των ορθοδόξων πιστών προς τα πρόσωπά τους και τους αγιοκατάταξε.
Όλα δε αυτά τα πέτυχαν ενδυναμωμένοι από την Χάρη του αγίου Πνεύματος, το οποίο από την ημέρα της Πεντηκοστής μέχρι σήμερα εξακολουθεί να παραμένει στην Εκκλησία και να μεταδίδεται στους πιστούς διά μέσου των αγίων Μυστηρίων.
Η πιστή εφαρμογή των ιερών κανόνων από την στρατευομένη εκκλησία ( όλους εμάς), αλλά και τις παραδομένες από τους Αγίους Πατέρες οδηγίες για την ''εν τω κόσμω'' ζωή μας, σηματοδοτεί και την στάση μας σε όσα θεολογικά και μή ζητήματα κατά καιρούς ανακύπτουν και απασχολούν το ποίμνιο, όπως είναι και το ζήτημα της καύσης των νεκρών.
Μπορεί η ταφή των νεκρών να μην είναι δογματικό θέμα, γιατί φυσικά στην Δευτέρα παρουσία του Κυρίου μας δε θα παίξει απολύτως κανένα ρόλο με ποιόν τρόπο πέθανε ή κάηκε ή εξαερώθηκε ο κάθε άνθρωπος , μιάς και τα σώματά μας θα ανασυσταθούν με την σάρκα τους. Η πίστη όμως στον σκοπό της ύπαρξής μας , στην δημιουργία του ανθρώπου (Αγία γραφή ''Γέννεσις'') στον σεβασμό της σωρού του νεκρού παιδιού μας ή γονιού, μέσα στους αιώνες της χριστιανικής πίστης και ορθόδοξης εμπειρίας, έχει ορίσει κάποιους κανόνες, που είναι αποδεκτοί ( ή τουλάχιστον ήταν αποδεκτοί μέχρι πρόσφατα) και που ανακουφίζουν τους οικείους του θανόντος που έχει προοπτική Ανάστασης.
Η ταφή των νεκρών δεν είναι άσχετη με τη δογματική πίστη της Εκκλησίας, η οποία μέσα στην υμνολογία της περιλαμβάνει πλείστες αναφορές για την τιμή στον νεκρό και τον σεβασμό στη σωρό και τα λείψανα. Κατά την δημιουργία του ανθρώπου συνεργάστηκε όλη η Αγία Τριάδα '' ποιήσωμεν άνθρωπον...'' και η πνοή ζωής που του μετέδωσαν επεκτάθηκε σε όλο τον ανθρώπινο οργανισμό, την σάρκα, τα όργανα και τα οστά, με κατευθυντή το μυαλό και διευθυντή την ψυχή, όπου Αγιογραφικά γνωρίζουμε ότι εδράζεται ο ίδιος ο Χριστός, Πατήρ Υιός και Άγιο Πνεύμα.
Επομένως η αποδοχή της καύσης των νεκρών αποτελεί και δογματική έννοια, γιατί η Εκκλησία δεν αποστρέφεται το σώμα, αλλά το τιμά. Ο άνθρωπος εικονίζει τον Θεό όχι μόνο ως ψυχή, αλλά και ως σώμα. Εικόνα Θεού είναι και η ψυχή και το σώμα. Και ο σκοπός του ανθρώπου ως προσώπου που εικονίζει τον Θεό είναι να χωρέσει μέσα του τον εικονιζόμενο, δηλαδή τον ίδιο τον Θεό. Όλα τα άλλα υποτάσσονται και εντάσσονται στον σκοπό αυτό.
Στους μαρτυρικούς χρόνους οι χριστιανοί δεν απέφευγαν την βάσανο του πυρός και χαρακτηριστική είναι η ευχή που διατυπώνει ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος για τον εαυτό του: «Πυρ και σταυρός, θηρίων τε συστάσεις, ανατομία, διαιρέσεις, σκορπισμοί οστέων, συγκοπή μελών, αλεσμοί όλου του σώματος... επ’ εμέ ερχέσθωσαν, μόνον ίνα Ιησού Χριστού επιτύχω».
Η χριστιανική ορθόδοξη πίστη δεν καταφέρεται κατά του σώματος , δεν το υποβιβάζει ούτε το εχθρεύεται, ο αγώνας των Αγίων έγινε διά του σώματος και όχι έξω από αυτό , ο ίδιος ο Χριστός διέθεσε το σώμα του στα βασανιστήρια και την τελική Σταυρική θυσία και μας παρέδωσε τον σεβασμό στο λείψανο και την τιμή στο νεκρό σώμα.
Το ανθρώπινο σώμα είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Είναι η ζωντανή Εκκλησία, μέσα στην οποία καλείται να λατρεύσει ο άνθρωπος τον Θεό. Και όποιοι λατρεύουν αληθινά τον Θεό, θεμελιώνουν με τα λείψανά τους τις κτιστές Εκκλησίες, που στεγάζουν τους ζωντανούς. Γι’ αυτό η Εκκλησία τιμά τα λείψανα των αγίων και τα διατηρεί ως πολύτιμους θησαυρούς.
Ο Χριστιανός δεν αποστρέφεται το σώμα του, ούτε θέλει να το αποβάλει ως εχθρικό, αλλά επιθυμεί την εν Χριστώ ανακαίνιση και αφθαρτοποίησή του. Δεν βλέπει το νεκρό σώμα του προσφιλούς του σαν πηγή ακαθαρσίας και αποστροφής γιατί σκύβει ευλαβικά, αγαπητικά και το ασπάζεται , το προσκυνάει θα έλεγε κανείς γιατί βαθιά μέσα του πιστεύει ότι υπήρξε κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος.
Πόση μεγάλη αντίθεση η ''ανάγκη'' εξαφάνισης του λειψάνου του οικείου μας στην ορθόδοξη Ελλάδα με την διατήρηση λατρευτικά των ειδωλολατρών και πολυθεϊστών Αιγυπτίων που ''έσπαγαν'' το κεφάλι τους να βρίσκουν επιστημονικούς τρόπους διατήρησης των λειψάνων!
Όποιος όμως βλέπει το νεκρό ανθρώπινο σώμα του παιδιού του ή του γονιού του μόνο ως μακάβριο πτώμα είναι φυσικό να το αποστρέφεται και να θέλει να το εξαφανίσει. Λησμονεί την καρδιά και σκέφτεται λογικά. Με την πλαστή προβληματική μάλιστα των μεγάλων αστικών κέντρων θεωρεί λογικότερη και πρακτικότερη την καύση των νεκρών.
Σε ολόκληρη την ιστορία της (ισότιμης με την Νέα) Παλαιάς Διαθήκης αλλά και της μετέπειτα Χριστιανοσύνης, η καύση των νεκρών θεωρείται ειδωλολατρική και αποκρουστική πράξη που σκοπό έχει να εξαφανίσει από προσώπου γης όλο τον άνθρωπο, θεωρώντας τον μίασμα και ανάξιο να υπάρχει.
Ας θυμηθούμε την φρικτή κατάληξη των Εβραίων του Νταχάου αλλά και την εξ ίσου φρικτή εξολόθρευση των αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Η θέληση για την εξαφάνιση ή τη διατήρηση του νεκρού σώματος στον τάφο συνδέεται άμεσα με την τοποθέτηση του ανθρώπου απέναντι στον θάνατο. Όταν κάποιος επιθυμεί να λησμονήσει τον θάνατο, είναι φυσικό να θέλει να εξαφανίσει καθετί που συνδέεται με αυτόν ή τον υπενθυμίζει. Και σ’ αυτό θωρακίζεται από τα σχετικά συστήματα της κοινωνίας μας. Όλα βοηθούν στην αποσιώπηση του θανάτου.
Μέσα στο κλίμα αυτό είναι φυσικό να επιδιώκεται και η εξαφάνιση του νεκρού ανθρωπίνου σώματος. Η ταφή στο μνήμα διατηρεί τη μνήμη του νεκρού, αλλά και του θανάτου και για να διατηρεί κάποιος τη μνήμη αυτή, χωρίς να βασανίζεται, χρειάζεται να πιστεύει στη νίκη εναντίον του θανάτου, δηλαδή στον νικητή του θανάτου τον Χριστό!
Ο χριστιανός πιστεύει στην νίκη του θανάτου , η Αγία μας Εκκλησία εξηγεί με την υμνολογία της ότι ο νεκρός μεταβαίνει ''εκ του θανάτου εις την ζωήν'' και οι υπόλοιποι στην Θεία λειτουργία κάθε φορά απαγγέλουμε στο Πιστεύω ''Προσδοκώ Ανάσταση νεκρών''.
Όταν υπάρχει η πίστη αυτή, τότε και η στάση απέναντι στον θάνατο και το νεκρό σώμα γίνεται ανάλογη. Και η στάση αυτή εμπνέει το ήθος που καλλιεργήθηκε επί αιώνες στον τόπο αυτόν, ενώ η καύση εισάγει νέο ήθος. Η καύση των νεκρών Παραμορφώνει την προοπτική και την προσδοκία της Εκκλησίας για τον άνθρωπο και επομένως θίγει δογματικά την πίστη του Χριστιανού, που πιστεύει και επιθυμεί να εισέλθει στην Βασιλεία του Θεού.
