Της Μαρίνας Τζανίδη
Το Σάββατο 21 Ιουνίου γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο η Διεθνής Ημέρα Γιόγκα. Είναι μια ευκαιρία να στραφούμε προς τον εσωτερικό μας κόσμο, να τιμήσουμε τη σύνδεση σώματος και νου και να εξερευνήσουμε τη σοφία μιας πρακτικής που διαρκεί αιώνες.
Με αφορμή αυτή τη μέρα, ετοιμάσαμε ένα ειδικό αφιέρωμα, στο οποίο μας τιμά με την παρουσία του ένας ξεχωριστός άνθρωπος της γιόγκα, ο Γιώργος Βλαχάκης, με πολυετή εμπειρία και βαθιά κατανόηση της φιλοσοφίας και της πρακτικής της γιόγκα. Μοιράζεται μαζί μας σκέψεις, εμπειρίες και καθοδήγηση σε μια ουσιαστική συζήτηση.
Σε ποια ηλικία ξεκίνησε το ταξίδι σας στη φιλοσοφία και την πρακτική της γιόγκα και τι σας κράτησε ώστε να γίνει μέρος της ζωή σας;
Αγαπητή Μαρίνα σε ευχαριστώ θερμά για την ευκαιρία που μου δίνεις να πω δυο λόγια για τη yoga, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα. Το ταξίδι μου στην γιόγκα ξεκίνησε το 2008 τυχαία. Η αδελφή μου απόφοιτος γυμναστικής ακαδημίας παρακολούθησε σεμινάριο 200 ωρών στον δάσκαλο Αντρέα Προβελεγγιο, θέλοντας να μοιραστεί τη γνώση και τα οφέλη πρότεινε σε εμένα και την σύζυγο μου να ξεκινήσουμε. Αυτή ήταν η αρχή που με έβαλε στον κόσμο της γιόγκα. Από μικρό παιδί είχα προβλήματα με το αναπνευστικό, αλλεργική ρινίτιδα με έντονες καταρροές και μεγάλη δυσκολία στην αναπνοή. Ξεκινώντας την πρακτική συνειδητοποίησα ότι η αναπνοή μου στα μαθήματα γινόταν με άνεση, πιο βαθιά και πιο ήρεμη. Ήταν ένα θείο δώρο για εμένα, όσο συνέχιζα να κάνω τα μαθήματα γιόγκα, μην φανταστείτε ότι έκανα κάθε μέρα, απλά δυο φορές την εβδομάδα, η αναπνοή μου βελτιωνόταν και στην καθημερινότητα μου. Αυτό ήταν αρκετό για να με κρατήσει στην γιόγκα και να με κάνει να ψάξω βαθύτερα. Το 2016 και για τέσσερα χρόνια φοίτησα στην Λωτός ακαδημία γιόγκα, αποκτώντας μια βαθύτερη και ολιστική προσέγγιση του συστήματος της γιόγκα. Τεράστια ευγνωμοσύνη στην ιδρύτρια του λωτού Λίντα, στη δασκάλα μου Ελιάννα και φυσικά στην αδελφή μου Γαρυφαλιά ιδιοκτήτρια του Hatha yoga studio.
Τι σημαίνει για εσάς η γιόγκα πέρα από τη σωματική άσκηση;
Έχοντας πλέον 17 χρόνια ενασχόλησης, μπορώ να πω με σιγουριά ότι η γιόγκα είναι μια φιλοσοφία, τέχνη, επιστήμη που σαν κύριο στόχο έχει την αυτογνωσία. Όταν ξεκινάμε τη γιόγκα είναι όπως όταν κάνουμε μια νέα γνωριμία με κάποιον που μας ενδιαφέρει. Ξεκινάμε και αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας. Πολλές φορές τρομάζουμε όταν κατανοούμε διάφορες πτυχές μας που δεν μας αρέσουν και ίσως είναι και ένας από τους λόγους που πολλοί άνθρωποι διακόπτουν για κάποιο διάστημα, όμως τις περισσότερες φορές επιστρέφουν.
Πως μπορεί η γιόγκα να μας βοηθήσει στη καθημερινότητά;
Όταν μπαίνουμε σε ένα μάθημα γιόγκα είμαστε σε ένα προστατευμένο περιβάλλον χωρίς καταπίεση. Είναι το στρωματάκι μας και ο εαυτός μας, ο δάσκαλος καθοδηγεί τις τεχνικές προκαλώντας τον μαθητή να γνωρίσει το σώμα του, την αναπνοή του, τις σκέψεις του, τις συνήθειες του. Σιγά σιγά έρχεται η συνειδητοποίηση στον ίδιο τον μαθητή και αρχίζει να γνωρίζει τον εαυτό του διακρίνοντας τι είναι ωφέλιμο για τον ίδιο και τι όχι. Μέσα από την πρακτική εξάσκηση όλος αυτός ο νέος κόσμος μεταφέρεται στην καθημερινότητα του. Αποκτά την ικανότητα να αναγνωρίζει την δική του στάση απέναντι στις προκλήσεις της ζωής, αρχίζει και διακρίνει τι μπορεί να αλλάξει και τι όχι, προστατεύοντας τον εαυτό του από σπατάλη ενέργειας και φαύλους κύκλους. Η πράξη έχει δείξει ότι μαθητές που ασχολούνται με τη γιόγκα δημιουργούν καλύτερες συνθήκες για την ζωή τους και παίρνουν πιο εύκολα αποφάσεις, γνωρίζοντας καλύτερα τι είναι αυτό που θέλουν.
Τι θα συμβουλεύατε κάποιον που ξεκινά τώρα γιόγκα και γνωρίζει πως δεν είναι αρκετά ευλύγιστος;
Ευτυχώς ή δυστυχώς η γιόγκα έχει ταυτιστεί και έχει περάσει στη συνείδηση των περισσότερων σαν μια επίδειξη ευλυγισίας και ακροβατικών, αυτό όμως είναι απλά ένα κομμάτι της γιόγκα. Το μεγαλύτερο ποσοστό μαθητών και δασκάλων που ασχολούνται με την γιόγκα δεν θα φτάσει να κάνει τις τελικές ασκήσεις, αυτό δεν είναι πρόβλημα και δεν είναι και ο στόχος. Η γιόγκα απευθύνεται σε όλους, όλες τις ηλικίες, τα φύλλα ακόμη και σε άτομα με μυοσκελετικά ή άλλα προβλήματα υγείας, αρκεί να μπουν στο σωστό τμήμα. Ξεκινάμε απλά που συνήθως είναι και τα πιο δύσκολα και προχωράμε. Αυτό που συνιστώ είναι πάντα να ψάχνετε τον κατάλληλο δάσκαλο για εσάς. Υπάρχουν πολλά είδη γιόγκα που καλύπτουν όλες τις ιδιοσυγκρασίες των ανθρώπων. Δοκιμάστε και επιλέξτε. Αυτό που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι στην γιόγκα όπως διδάσκεται στα περισσότερα συστήματα στην δύση δεν μας ενδιαφέρει τι πιστεύει και τι δοξάζει ο καθένας. Αγκαλιάζει όλες τις θρησκείες και μάλιστα γίνεται και πιο πιστός σε αυτό που πιστεύει.
Υπάρχουν βιβλία που αναφέρονται στο θεωρητικό πλαίσιο της γιόγκα;
Υπάρχει πλέον αρκετή βιβλιογραφία για τη γιόγκα, το θεωρητικό υπόβαθρο της φιλοσοφίας της είναι μεγάλο, όμως ποτέ μην ξεχνάτε ότι η γιόγκα είναι πρακτική. Δυο βιβλία που προτείνω είναι:
Η αυτοβιογραφία ενός γιόγκι, του Παραμχάνσα Γιογκανάντα
Ένα μοναδικό στο είδος του βιβλίο, που σημείωσε τεράστια επιτυχία στο εξωτερικό και εν συνεχεία, εδώ και πολλές δεκαετίες, στη χώρα μας με αλλεπάλληλες ανατυπώσεις. Σε αυτό το πολυσέλιδο κι αποκαλυπτικό μελέτημα, που κρατάει σε εγρήγορση τον αναγνώστη ως την τελευταία σελίδα, παρουσιάζεται με κάθε λεπτομέρεια η κοσμοαντίληψη της γιόγκα. Η γιόγκα αποτελεί σήμερα λύση ζωής για πλήθος ανθρώπων που κουράστηκαν από το άγχος και την αγωνία του σύγχρονου τρόπου ζωής. Το περίφημο πλέον βιβλίο του Παραμχάνσα Γιογκανάντα, που απέδωσε λαμπρά από τα αγγλικά ο Ι.Δ. Βορράς, αποτελεί για τον Έλληνα αναγνώστη την καλύτερη και πληρέστερη μύηση σε αυτόν το συνδυασμό φιλοσοφίας και μεταφυσικής. Συνδυασμό που επιδιώκει να χαρίσει στον άνθρωπο την εσωτερική γαλήνη μέσα από τον απόλυτο έλεγχο του σώματος και της ψυχής.
Άσανα Πραναγιάμα Μούντρα Μπάντα, του Σουάμι Σατυανάντα Σαρασουάτι
Το βιβλίο είναι διεθνώς αναγνωρισμένο ως ένα από τα πιο συστηματικά σύγχρονα εγχειρίδια της γιόγκα. Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι ένας σπουδαίος διαφωτιστής και δάσκαλος της γιόγκα του προηγούμενου αιώνα. Στο βιβλίο παρουσιάζονται οι κλασικές πρακτικές της Χάθα γιόγκα και της Τάντρα προσαρμοσμένες στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Από τότε που πρωτοεκδόθηκε από τη Σχολή Γιόγκα του Μπιχάρ, το 1969, ανατυπώθηκε δεκαεννέα φορές και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.
Είναι το κύριο βιβλίο αναφοράς που χρησιμοποιούν οι εισηγητές της γιόγκα και οι ασκούμενοι στην Bihar Yoga/Σύστημα της Γιόγκα Σατυανάντα, ένας πολύ σημαντικός περιεκτικός οδηγός στον οποίο πολλοί άλλοι ασκούμενοι και δάσκαλοι γιόγκα άλλων παραδόσεων απευθύνονται για την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητά του. Εύκολο στην κατανόηση και περιεκτικό, το βιβλίο περιλαμβάνει λεπτομερείς εικόνες, οδηγίες βήμα προς βήμα, τις αντενδείξεις καθώς και τα οφέλη της κάθε πρακτικής. Γίνεται επίσης ειδική αναφορά στις πράνα, στα νάντις και στα τσάκρα. Καθοδηγεί τον ασκούμενο ή τον δάσκαλο από τις πιο απλές ως τις πιο προχωρημένες πρακτικές της Χάθα γιόγκα.
Περιλαμβάνει επίσης ένα ευρετήριο όπου παρατίθενται διάφορες πρακτικές για την προαγωγή της γενικής υγείας του σώματος. Το βιβλίο Άσανα, Πραναγιάμα, Μούντρα, Μπάντα είναι η πεμπτουσία για κάθε ασκούμενο της γιόγκα που καλύπτει τις πιο σημαντικές πληροφορίες και τεχνικές, για τη βελτίωση της πρακτικής κάποιου.
Πείτε μου έναν σημαντικό κανόνα της γιόγκα;
Ένας πολύ σημαντικός κανόνας είναι η αυτοπαρατήρηση. Κατά τη διάρκεια της πρακτικής γιόγκα ενθαρρύνουμε συνεχώς τους μαθητές μας να κοιτάξουν μέσα τους, να αισθάνονται τι συμβαίνει μέσα στο σώμα τους και να αισθανθούν τις αλλαγές. Αυτό δημιουργεί την αυτογνωσία, την ίδρυση της σβαντγυάγια. Κατά τον ίδιο τρόπο εκπαιδευόμαστε και μαθαίνουμε να παρατηρούμε πως σκεπτόμαστε, τα συναισθήματα, την συμπεριφορά και την ψυχική μας διάθεση. Καταλήγοντας όσο προχωρεί η ικανότητα αυτοπαρατήρησης να συνειδητοποιούμε και να αναγνωρίζουμε την φύση μας, το πως ανταποκρινόμαστε στις προκλήσεις της ζωής μας, τι μας δυσκολεύει, τι μας ευχαριστεί, τι μας αρέσει, τι μας δυσαρεστεί. Κάθε άτομο πρέπει να κάνει αυτοπαρατήρηση. Αν κοιτάξουμε μέσα μας, βλέπουμε πολλές αδυναμίες και όταν αρχίσουμε να εργαζόμαστε με αυτές τότε σιγά σιγά τις ξεφορτώ- νουμε. Όταν ξεχνάμε να κάνουμε αυτοπαρατήρηση, από καιρό σε καιρό η σκέψη μας γίνεται τέτοια, ώστε έχουμε πάντα δίκιο και όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι είναι λάθος. Το ενδιαφέρον είναι ότι γνωρίζουμε τον εαυτό μας και την αξία του. Η αυτοπαρατήρηση σημαίνει να παρατηρήσετε τον εαυτό σας και να γνωρίσετε τον εαυτό σας. Είναι η ανθρώπινη φύση που πάντα παρατηρεί τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των άλλων, στην γιόγκα εξετάζουμε τα δικά μας πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά. Μόνο με αυτόν τον τρόπο ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει σωστά τη χώρα και την κοινωνία. Συχνά λέμε ότι ο καιρός είναι κακός, ο γείτονας, το κράτος, το σύστημα, οτιδήποτε δεν πηγαίνει καλά, φταίει κάτι άλλο έξω από εμάς, γιατί κανείς δεν μπορεί να συγκεντρώσει το θάρρος να αποκαλεί τον εαυτό του κακό. Πρωτίστως αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας και τα πράγματα που μας πηγαίνουν πίσω για να μπορούμε να εργαστούμε με αυτά και να εξελιχτούμε. Σπάνια θα βρούμε ανθρώπους και ιδιαίτερα ηγέτες δάσκαλους που βρίσκουν λάθη δικά τους μεγαλώνοντας διαρκώς το εγώ με το παράδειγμα τους. Οι άνθρωποι που ζουν στην κοινωνία έχουν εγκαταλείψει την αυτοπαρατήρηση.
Πείτε μου λίγα λόγια για την αναπνοή και τη γιόγκα
Είτε επιλέξετε να δοκιμάσετε να κάνετε γιόγκα είτε όχι, να θυμάστε η αναπνοή μας επηρεάζεται από το σώμα. Αν κινηθείτε ή τρέξετε, η αναπνοή αλλάζει. Επηρεάζει και επηρεάζεται από το νου αν σκεφτείτε κάτι δυσάρεστο η αναπνοή, αλλάζει ή αντίστοιχα κάτι ευχάριστο, από τα συναισθήματα αν επικρατεί φόβος, απελπισία, μίσος, αγάπη η αναπνοή αλλάζει, όπως και όταν είστε ερωτευμένοι! Η αναπνοή προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες μας για να μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε. Δεν ξεχωρίζει αν μια ανάγκη είναι πραγματική ή απλώς ανησυχία του νου μας… η αναπνοή θα κάνει την δουλειά της. Ο πάνσοφος δημιουργός μας έδωσε την δυνατότητα να αναπνέουμε και εκούσια ελέγχοντας το βάθος, την ταχύτητα και το ρυθμό της αναπνοής με την θέληση μας. Όταν η ζωή φέρνει ανησυχία, φόβους, αγωνία θυμηθείτε την αναπνοή σας, να είναι αβίαστη, ήρεμη, βαθιά και ποιοτική μεταφέροντας αυτές τις ποιότητες και στο νου σας. Εύχομαι οι «ισχυροί» του πλανήτη και όλο και περισσότεροι άνθρωποι να αποκτήσουν μια τέτοια αναπνοή με αυτά τα χαρακτηριστικά, γιορτάζοντας την ζωή.
Ο σπουδαίος δάσκαλος της γιόγκα Γιώργος Βλαχάκης κάνει μαθήματα στη σχολή
Hatha Yoga Studio
https://www.hathayogastudio.gr/betarhoepsiloniotatauepsilon-mualphasigmaf.html Υπεύθυνη & Δασκάλα: Βλαχάκη Γαρυφαλιά, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, Πτυχιούχος Τ.Α.Φ. Πανεπιστημίου Αθηνών
Η γιόγκα δεν είναι απλώς στάσεις σώματος. Είναι στάση ζωής. Ελπίζουμε αυτή η συνέντευξη να σας εμπνεύσει, να πάρετε μια βαθιά ανάσα, να στρώσετε το στρωματάκι σας και να κάνετε ένα βήμα πιο κοντά στον εαυτό σας.
Namaste
